Konopnicka Maria Nowele, wiersze

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

�o�ona garSci� s�omy, na to zaS wszystko gruby woj�ok, s�u��cy do okrywania si�.
Wszystkie kobiety zostaj�ce pod numerem przez dzie� ca�y szyj� wi�zienn� bielizn�
i garderob�. S� to po wi�kszej cz�Sci doS� stare ju� baby, które innej, delikatniejszej roboty
nauczy� si� nie mog�; najstarsze i najniedo��niejsze prz�d�.
O szyciu tym wiele by si� powiedzie� da�o, i niejedna z was, czytelniczki, nie widzia�a
przez ca�e �ycie takich obr�bków i stebnówek, jakie si� tu praktykuj� w najlepszej wierze.
Trzyma si� to jednak kupy, jak to mówi�, a kilkanaScie robotnic, na jakie sto mo�e, szyje
wcale niexle.
Dziwi� si� nie ma czego. Palce grube, przy z�odziejskim procederze od ig�y odwyk�e,
cz�sto od d�ugoletniego pija�stwa dr��ce, zginaj� si� sztywno jak ko�ki; i to, co robi�, doS�
na nie.
Pilna szwaczka oddaje w ci�gu dwóch dni pi�� koszul, czasem nawet wyka�cza trzy dzien-
nie; inne szyj� po dwie i mniej jeszcze.
Bielizna i garderoba uszyta pod numerami idzie do magazynu, który zaopatruje wszystkie
wi�zienia w kraju. Magazyn ten jest to spora o dwóch oknach sala, obstawiona szafiastymi
pó�kami, które, zamiast drzwi, maj� firanki p�ócienne, na pó�kach, a� pod sufit, stosy koszul
m�skich, kobiecych, r�czników, p�acht, fartuchów, kaftanów i spódnic. Spódnice i kaftany
letnie szyte s� z drelichu w paski siwe i czarne, który to drelich, jak równie� i ca�y zapas zu-
�ywanego tu p�ótna, produkuj� warsztaty arsena�u. Odzie� zimow� stanowi kaftan i spódnica
z siwego sukna. Chorzy u�ywaj� z tego� sukna krajanych kapot, podszytych nieco za stan
mi�kkim, lnianym p�ótnem. Wiele z przedmiotów, znajduj�cych si� w magazynie tym, figu-
rowa�o w Rzymie na kongresie wi�ziennym, i trzeba wyzna�, �e roboty naszych wi�ziennych
warsztatów i wyroby Osad Rolnych trzyma�y jedno z pierwszych miejsc na tej wystawie.
Teraz dopiero spotrzeg�am, co tutaj nadaje wszystkim uwi�zionym jak�S wspóln�, pos�pn�
cech�. Jest to obowi�zuj�ca wszystkie zarówno odzie� wi�zienna. W Serbii, mimo istniej�-
cych przepisów, ka�da ubiera�a si�, jak mog�a i chcia�a. Ostatnie n�dzarki ledwo nosi�y wi�-
zienne czepce i kabaty. By�y tam grzywki, pretensje, jedwabne chusteczki, jasne suknie, za-
lotne kaftaniki i fartuchy. Recydywistkom gro�ono wprawdzie siwym kubrakiem, ale nikt
jakoS bardzo SciSle do wykonywania tej groxby si� nie bra�.
W tym pstrym i kolorowym t�umie ujawnia�y si� ró�ne indywidualne cechy uwi�zionych;
pró�noS�, wzgl�dny dobrobyt, ch�� odznaczenia si�, ró�nego rodzaju pretensje znajdowa�y
tu swój wyraz. Na Z�otej wi�zienny drelich zatar� wszystkie te ró�nice; kaftan pasiasty wisi
110
jednostajnie na wszystkich grzbietach. P�ytkie trzewiki obuwaj� wszystkie stopy, a bia�e czep-
ki okrywaj� wszystkie g�owy.
Reforma ta tu w�aSciwie da�a si� przeprowadzi� najg�adziej; w obr�bie bowiem wi�zienia
nic nie podsyca ��dzy podobania si�, która by�a w Serbii nader silnym czynnikiem wielu
spraw. Tutaj �adne okno nie otwiera si�, kiedy aresztantki s� na przechadzce, a nawet klucze
od numerów ma nie stra�nik, ale m�oda panna, która b�dx co b�dx bardziej jeszcze nieugi�ta
jest od niego.
A to karcer rzek� uprzejmie pan nadzorca, kiedySmy si� znalexli w ko�cu korytarza.
Otworzy� drzwi i ciemnoS�, w jakiej znajdowaliSmy si� poprzednio, nagle zg�st�a. Pusz-
czono dopiero nieco Swiat�a z numeru i wtedy zobaczy�am izdebk�, której szczup�oS� od-
gadywa� si� dawa�a po st�ch�ym powietrzu raczej, gdy� Sciany gin�y w mroku. W g��bi tej
izdebki poruszy�o si� coS za naszym wejSciem. By�a to aresztantka odsiaduj�ca ciemn�.
Dowiedziawszy si�, �e skazana jest tylko na trzy dni (nie bierzcie prosz� tego tylko za
ironi�), oSmieli�am si� prosi� pana dozorcy o uwolnienie jej. Gdy wysz�a na próg, ja i ona
zadziwi�ySmy si� g�oSno, by�a to bowiem ta sama Pud�oska, któr� ju� w Serbii odwiedza�am
w ciemnej. Sta�a zrazu chwilk�, jakby uderzona jak�S mySl�, potem spróbowa�a si� uSmiech-
n��, wreszcie zacz�a p�aka� i powlok�a si� do swojej roboty. Od czasu, jakem j� pozna�a,
nie wychodzi prawie z wi�zienia, przenosz�c si� kolejno spod numeru w pobyt i z po-
bytu pod numer
Na tym samym pi�trze jest warsztat klejenia pude�ek. Warsztat ten zatrudnia przesz�o dwa-
dzieScia kobiet m�odszych i starszych, a obstalunków dostarcza fabryka zapa�ek Bie�kowskie-
go. Robota idzie szybko i sk�adnie, a magazyn oboczny posiada znaczne zapasy ju� zapako-
wanych i schn�cych dopiero pude�ek. Robotnica bierze od tysi�ca sztuk czterdzieSci groszy.
Po�owa tego idzie na wydzia� , a po�owa do ksi��ki -jak w Serbii.
Na pierwszym pi�trze mieSci si� pracownia robót d�etowych. Jest to obszerna izba
o dwóch d�ugich sto�ach, przy których pracuje dwadzieScia dwie kobiety pod okiem ucz�cej
je specjalistki. Przed ka�d� robotnic� rozpostarty arkusz bibu�y, a na nim kupki drobniejsze-
go i grubszego d�etu, drut, nici. Z tej to pracowni wylatuj� te czarne, b�yszcz�ce motyle, któ-
rymi pi�kne panie lubi� przystraja� kapelusiki swoje; tu si� wyka�czaj� klamry, fantazyjne
siatki d�etowe, piórka itd. Po dwumiesi�cznym terminie bezp�atnej pracy, który zarazem jest
terminem nauki, robotnice wynagradzane s� w miar� uzdolnienia od dziesi�ciu do dwudzie-
stu kopiejek dziennie. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

pobieranie; download; pdf; ebook; do ÂściÂągnięcia

Linki